Қазақстанның еңбек нарығында кәсіби жүйе ретінде сирек айтылатын салалар бар. Солардың бірі – ойын индустриясы. Бұл секторда өзіне тән кадрлық институт қалыптасқан: ерекше мамандықтар, көп деңгейлі мансаптық баспалдақтар және жоғары халықаралық сұраныс бар. Ел ішінде нарықтық кеңеюдің жоқтығына қарамастан, қазақстандық казиноларда білім алған мамандар шетелде сенімді жұмыс тауып, басшылық қызметтерді атқаруда.

Басты бағыттардың бірі – делдал (дилер) мамандығы. Бұл мансаптық баспалдақтың бастапқы нүктесі, одан әрі басқарушылық деңгейге дейінгі жол салынған. Кәсіби өсудің деңгейлері дилер-стажёрден бастап дилер, инспектор, пит-босс, казино менеджері сияқты тоғыз сатыны және аралық позицияларды қамтиды.

Сонымен қатар слот-операторлар бағыты да маңызды. Олар ойын залындағы автоматтарды техникалық және сервис тұрғысынан қамтамасыз етеді. Мұндағы мансаптық жол да өз алдына бөлек: слот-оператор – слот-супервайзер – слот-менеджер.

Казиноның бейнебақылау жүйелерінде кәсіби мамандардың жеке командасы құрылған. Бейнебақылау операторлары мен менеджерлері оптикалық-электрондық құрылғыларды пайдаланып үздіксіз визуалды бақылауды қамтамасыз етеді және ойын процесін бақылауға, қауіпсіздікке, алаяқтықты болдырмауға және даулы жағдайларды шешуге жауапты. Бұл лауазымдар зейін, техникалық сауаттылық және аналитикалық ойлауды қажет етеді.

Шын мәнінде, бір сала ішінде бірнеше кәсіби бағыт жұмыс істейді, әрқайсысының өз ерекшелігі мен мансаптық жолы бар.

Ел ішінде даму динамикасының жоқтығынан — айқын кері әсер байқалады, кадрлардың сыртқы нарыққа кетуі. Қазақстандық мамандар Грузия, Армения, Қырғызстан, Кипр, Ирактағы ойын аймақтарында, сондай-ақ круиздік лайнерлерде сұранысқа ие. Шетелдік операторлар жергілікті парақшаларда Қапшағай-Қонаев казиноларында тәжірибесі бар жұмысшыларға арналған бос жұмыс орындарын тұрақты түрде жариялайды. Оның үстіне шетелдегі табыс деңгейін ірі компаниялардың жетекші бухгалтерлері және менеджерлерімен салыстыруға болады.

Қазақстандық нарық шын мәнінде халықаралық талаптарға бейімделе алатын білікті кадрларды жеткізуші рөлін атқаруда.

Елде ойын бизнесіне деген көзқарас әлі де сақтықпен қаралады. Сектор ұзақ уақыт тек салық көзі ретінде қарастырылған, бұл оның дамуына кедергі болды. Дегенмен, статистика басқа жағдайды көрсетеді:

• 20 жылға жуық ресми бизнес тарихы;

• Тікелей және жанама түрде жұмыс істейтін мыңдаған қызметкерлер;

• Тұрақты салық түсімдері;

• Қазақстандық мамандарға шетелде тұрақты сұраныс.

Егер бұл сала тек салық салу объектісі ретінде ғана емес, сонымен қатар кадрлық және экономикалық инфрақұрылымның бөлігі ретінде қарастырылса, даму шет елде емес, ел ішінде жүрер еді.

Ойын мамандықтары — уақытша жұмыспен шектелмейтін, айқын құрылымы, халықаралық сұранысы және мамандар үшін өсу мүмкіндігі бар тұрақты кадрлық жүйе. Қазақстан қазірдің өзінде шетелдік ойын аймақтарына дилерлер, слот-операторлар, CCTV мамандары мен маниранерлер жеткізушісі ретінде танылып отыр, бұл жергілікті кадрлардың кәсіби құндылығын дәлелдейді.

Саланың маңызы дәстүрлі түсініктен әлдеқайда кең. Казино тек салық көзі емес, білікті кадрларды қалыптастыратын еңбек нарығы ретінде қарастырылса, сала жүйелі дамып, тұрақты жұмыс орындарын қамтамасыз етіп, өңірлік экономикаға үлес қосар еді.